HerVerbinden

"De kracht en impact van taal op kinderen (en volwassenen) is groot, zeker als dit op manipulatieve wijze gebeurt in combinatie met lichaamstaal.."
Erik van der Waal - HerVerbinden

Kind-ouder-relatie-ondermijnende taal-boodschappen en gedrag in gescheiden huishoudens na scheiding

In de praktijk van gescheiden huishoudens na scheiding, horen, zien en lezen we in de communicatie van ouders richting hun kinderen regelmatig sturende en (negatief) geladen boodschappen. Deze kunnen er onbewust insluipen en zonder de impact ervan te begrijpen aan de kinderen (mee)gegeven worden, of, vanuit een rancuneuze houding, juist heel bewust.

Het is niet zelden dat de emotionele stabiliteit van een ouder door de aanwezigheid van de kinderen bij die ouder wordt bepaald.

Het part-time verblijven van de kinderen bij de andere ouder (waar voor de ouder als ex-partner een andere relatie mee bestaat) wordt dan al snel een probleem, of tot probleem gemaakt om het eigen emotionele gebrek aan welbevinden tegemoet te komen. De kinderen in eigen huis hebben, wordt hierin dan tot een vorm van 'medicijn' tegen de eigen emotionele instabiliteit en/of niet goed om kunnen gaan met de gewijzigde leefstructuur na de scheiding; veelal van één gezamenlijke naar twee aparte huishoudens.

Het part-time 'alleen' (zonder de kinderen) te zijn, is voor deze ouders vaak een (lastig tot onoverkomelijk) probleem. Het bijbehorende (tijdelijk verlaten / empty-nest) gevoel, wordt daarbij nogal eens omgezet in manipulatief gedrag en manipulatieve communicatie richting de kinderen.

De vorm van deze boodschappen, die de kinderen meekrijgen over (of het verblijf bij) hun andere ouder, zijn van diverse aard: de volgende categorieën heb ik benoemd, zie onderstaand, met enkele voorbeelden uit de praktijk:

'Verlaten' - 'In de steek laten' - boodschappen

• "Ik vind het jammer dat je weer gaat, het is zo fijn samen. Tot snel weer!"
• "Ik mis je nu al, kom je weer gauw terug? Ik bel of app je wel als je bij [...] bent."

>> De kinderen worden al bij vertrek / overdracht van de ene naar de andere ouder de boodschap van oorzaak en 'schuld' aan het 'verdriet door het gemis' van de ouder waar vandaan wordt gegaan meegegeven. Kinderen krijgen hierdoor mogelijk het gevoel niet 'te lang' bij die ouder weg te moeten blijven, omdat dit dan zo 'zielig' is voor die ouder.

'De veilige haven' - boodschappen

• "Je hoeft maar een paar dagen hoor en dan mag je alweer terug naar huis komen.."
• Als het niet fijn is, dan bel je me maar.

'Marginaliserende' - boodschappen

• 'Contact' hebben met de andere ouder of 'Op bezoek' bij de andere ouder.
• Je hoeft deze week maar een uurtje/middagje contact met je [V/M] hoor, het is zo weer voorbij. Dan gaan we het als je terug bent hier weer gezellig maken hè?

>> De woorden 'contact', 'op bezoek', 'omgang', geven impliciet een nogal marginaliserend beeld en weinig inhoud aan het normaal met elkaar als kind en ouder bij elkaar zijn en het samen-leven, in al zijn diversiteit, verscheidenheid en diepte. Laten we ons richten op communicatie die een alles-inclusief beeld uitstraalt van met-elkaar-leven.

'De redder' - boodschappen

• "Als het niet leuk is bij V/M, dan bel, sms of app je me maar, dan kom ik je wel halen of dan kom je maar gewoon lekker terug naar huis"

>> Niet alles in het leven is altijd 'leuk'. Dat geldt zowel thuis bij moeder als thuis bij vader. Het op voorhand bieden van een zogenaamde 'escape', voor 'als het even niet leuk is', ondermijnd de rust en het vertrouwen in de andere ouder: dat het bij de andere ouder ook gewoon goed en normaal is. Wellicht ook anders. Ook de realiteit dat er verschillen zijn in huishoudens en omstandigheden is goed om te leren. Het moet niet continue een reden zijn om ergens anders te willen zijn (vooral als er even iets niet zo 'leuk' is, bijvoorbeeld ook als een ouder het kind op een normale opvoedende manier in gedrag corrigeert).

>> Het door een ouder betitelen van het eigen huis als 'naar huis' komen, suggereert de kinderen dat het andere huis, bij de andere ouder, niet ook een (t)huis is voor de kinderen. Het degradeert het verblijf en het leven bij de andere ouder, als minderwaardig t.o.v. verblijf in eigen huis.

'Machteloos / slachtoffer van derden' - boodschappen

• "Je moet naar je [V/M] omdat de rechter/jeugdbeschermer dat heeft gezegd.."

>> Geen eigen verantwoordelijkheid nemen en als ouder in houding, gedrag en uitingen laten zien dat je het zélf belangrijk vindt dat je kind(eren) na de scheiding van de ouders (als partners) ook een leven bij en met de andere ouder (blijven) hebben.

Richting jeugdzorg/bescherming/rechtbanken - manipulatieve boodschappen

• "Ik heb alles geprobeerd hoor, maar 'de kinderen willen zelf niet'.." gevolgd door "ik kan ze toch niet dwingen?" aangevuld met de verontwaardigde/'hulpeloze' vraag: "Ik kan ze toch niet aan hun haren naar [de ander ouder] slepen?"

>> Een bijna standaard en met enige regelmaat gehoorde combinatie van stellingen en vragen. Gebruik makend van de manipulerende 'taaltruc' door de laatste vraag zo extreem te maken, dat iedereen hierop 'Nee, natuurlijk niet' zal antwoorden. De vraag ervoor ('Ik kan ze toch niet dwingen?") daarmee ook meteen meenemend in de bevestiging dat dat niet zou kunnen..

Het normaal te vinden dat kinderen naar school gaan (zonder discussie) kan wel en als ze 'niet willen' zo nodig -door ze met de nodige drang en consequenties in het vooruitzicht te stellen- te dwingen te gaan.

Echter, als het aankomt op basale belangrijke relaties zoals het na de scheiding óók samen leven met en bij de andere ouder, zou dat opeens niet meer kunnen..(?!)

Deze houding is een kenmerk van parental alienation (oudervervreemding/ouderonthechting) gedrag en onthult het dis-respect voor de andere ouder en deze niet als gelijkwaardige ouder voor de kinderen te willen beschouwen (mogelijk vanuit rancune/wraakgevoelens op ex-partner-niveau). Deze houding wordt in de loop der tijd (en grotendeels aan het zicht van buitenstaanders onttrokken) op de kinderen overgebracht. De kinderen gaan vervolgens, door deze sterke emotionele manipulatie en druk, langzamerhand eenzelfde afwijzende houding richting de buitengesloten ouder aannemen (gevolg van 'splitting' als coping/overlevingsstrategie van de kinderen). Als dit gebeurt, wordt vervolgens weer naar dit gedrag van de kinderen gewezen door de ouder met de respectloze houding jegens de andere ouder, als 'bewijs' dat de kinderen 'zelf' niet naar de andere ouder willen.. Dit levert een contra-intuïtief beeld op, waarvan de oorzaak nog door veel te weinig jeugdbeschermers, therapeuten en andere beroepsmatig betrokkenen wordt (h)erkend.

'Verleggen van eigen verantwoordelijkheid op schouders kinderen' - boodschappen

• "Mijn kinderen mogen zelf beslissen wanneer ze naar de andere ouder gaan.."
• "Ik ga ze daarin niet dwingen, daarmee ondermijn ik mijn goede band met mijn kinderen."

Ook met deze boodschappen en houding wordt de last op de schouders van de kinderen gelegd, worden ze met een taak opgezadeld, waaronder menig kind emotioneel bezwijkt. Juist het bieden (organiseren) van een duidelijke en gelijkwaardige (gebalanceerde) verblijf-structuur biedt kinderen duidelijkheid en rust, zodat ze met de normale dingen bezig kunnen zijn die op hun leeftijd bij hen past.

© 2020 - HerVerbinden - Erik van der Waal  - 21 januari